Nu het livecircuit met horten en stoten weer op gang komt, is Draaimolen Festival in Tilburg ongetwijfeld een van de meest veelbelovende evenementen in de nabije toekomst. Eén van de artiesten die daar haar opwachting maakt naast namen als Eartheater, Blawan en Caterina Barbieri is Mathilde Nobel – beeldend kunstenares annex producer die er gewapend met een nieuwe EP haar livedebuut maakt. Daarop predikt Nobel een meer fluïde benadering van het concept ‘tijd’. Ze heeft het ook over, eh, stenen.
Mathilde Nobel rolde bijna per ongeluk de muziekwereld in: ze volgde een opleiding beeldende kunst in Breda en zag een carrière als schilder voor zich. Muziek maakte ze in de late uurtjes, als ontspanning – tot een van haar demo’s toevallig bij iemand van de Willem Twee Studio’s in ‘s Hertogenbosch belandde, een elektroakoestisch laboratorium en geliefkoosd speelterrein van producers als Daedalus en Blawan. Het leverde haar een plaats op in een talentontwikkelingstraject.
Voor haar afstudeerproject aan de academie maakte Nobel vervolgens een installatie met muziek, die ze op een aantal CD’s brandde. Eén van die CD’s werden meegegrist door Milo van Buijtene, oprichter van Draaimolen, en kwam via hem bij Intercept terecht, het Tilburgse label waarop Nobels debuut-EP ‘Stone’ verschijnt.
De klankwereld van ‘Stone’ is goth en tribaal – denk These New Puritans zonder akoestische instrumenten – en geeft invulling aan muziek die even goed mechanisch is als persoonlijk. Raynor de Groot, producer en labelbaas bij Intercept, omschreef het als ‘electronically deconstructed emo music’.
“Het klopt dat er veel tragische elementen in de muziek zitten – daarmee bedoel ik veel emotie. Over het algemeen ben ik totaal niet bezig met genres, al denk ik dat het als muzikante wel goed is om me te verhouden tot die termen. Hoe dan ook voel ik me vaak aangetrokken tot heftige en dramatische muziek zoals The Cure, maar ook Bring Me The Horizon, Grimes en Björk. Ik wil voor alles open staan, en wil pop dus ook niet van tafel schuiven.”
“Tijdens mijn studie beeldende kunst aan de academie van Breda zat het onderscheid tussen zogenaamd ‘hoge kunst’ en pop me wel dwars. Ik heb daar enorm mee gezeten – ik vond het zo beknottend om me enkel op één bepaalde context te richten, zoals ‘de kunstwereld’. Zo is het enorm verschillend om mijn werk te presenteren op een expositie of op een festival, en ik heb het gevoel dat ik ergens tussen die werelden in zit.”
“Muziek was anders in die zin dat ik het voor de lol deed. Het was een hobby tijdens mijn studies, alleen ging ik er hoe langer hoe meer tijd aan besteden. Ik voel me nog steeds geen ‘kunstenaar’ in de academische zin van het woord, maar ik voel me wel steeds meer muzikante. Hopelijk komt er een tijd dat dat verschil minder groot wordt, maar ik merk dat ik daar echt nog mijn eigen weg in moet vinden. Voor nu sta ik voor alles open en probeer ik zoveel mogelijk te creëren. Muziek, schilderen, 3D-animatie en film zijn allemaal onderdeel van het geheel. Waar ik deze elementen presenteer maakt veel uit, en ik wil op dat vlak nog meer ontdekken.”
De beperkte duur van ‘Stone’ (het klokt af op net iets meer dan tien minuten) faciliteert op zich al het bewaren van een zekere stilistische coherentie. Daarboven is er ook een duidelijke aandacht voor het conceptuele, wat misschien niet geheel verbaast voor iemand die vanuit de beeldende kunsten de muziek is ingerold.
“‘Stone’ is een nummer dat zich buigt over de geschiedenis die terugkomt in het alledaagse. De geschiedenis kom je niet enkel tegen in beeldhouwwerken, zoals die in de videoclip. De steen op zichzelf, als overblijfsel van miljoenen jaren erosie en verwering, heeft me altijd geboeid. Het oudste stukje geschiedenis vind je in je eigen tuin, als het ware.”
“Ik ben geïntrigeerd door de manier waarop we naar tijd kijken. Zo probeer ik aan de hand van verschillende media en disciplines te onderzoeken wat de betekenis van bijvoorbeeld de renaissance in het nu is. Renaissance staat voor wedergeboorte, of zoals ik het graag zie, een herziening. Een herziening van de steen, een herziening van de klassieke beelden en een herziening van mijn verhouding tot het verleden. Zo heb ik het gevoel dat we nog steeds in de renaissance leven, en dat die nog voortvloeit in het heden. Uiteindelijk sijpelt de geschiedenis niet alleen door in mijn muziek, maar in meerdere aspecten van het leven.”
“Soms bedenk ik me wel eens dat ik een geschiedenisboek wil maken dat je alleen muzikaal kan beluisteren, waarin de informatieve teksten worden vervangen door elektronische muziek. Dat zou een hele andere context geven.”
Tijd en geschiedenis zijn een rode draad doorheen Nobels werk, zowel in haar visuele kunst als in haar muziek. Traditioneel gezien krijgt ons idee over het verleden vorm aan de hand van een aantal algemeen aanvaarde indelingen – een diachroon hokjesdenken dat de geschiedenis opdeelt en serveert in hapklare brokken. Nobel probeert onze verhouding tot het verleden te herevalueren door het heden in dialoog te brengen met artefacten uit het verleden.
“Zo draagt ‘tijdperk’ op zich al de notie van ‘beperking’ in zich. Voor mij is tijd meer fluïde. Daarmee wil ik niet zeggen dat het hanteren van afbakeningen an sich verkeerd is, maar ik denk wel dat een vastgeroest begrip over een bepaald tijdperk ons vaak wordt voorgeschoteld en dat we dat gebruiken om onze eigen tijd te definiëren. Bijvoorbeeld door de Middeleeuwen als een negatief tijdperk te zien, waardoor het heden automatisch als vooruitstrevend wordt beschouwd. Je kan het heden ook anders interpreteren doordat je denkt dat je het verleden begrijpt. Het boegbeeld van een bepaalde periode, zoals een werk van Michelangelo, kan ook iets betekenen in het nu.”
“Daardoor was ik ook zo gefascineerd door de vaporwave-hype, waarin die klassieke beelden opeens in een digitale omgeving worden geplaatst en daardoor een totaal andere betekenis kregen. In deze scene gebeurde dat op een iets te cynische manier naar mijn mening, maar het zegt wel iets over hoe we de geschiedenis op een andere manier kunnen benaderen dan als een onveranderlijke afbakening van periodes en stijlen.”
‘Stone’ is volledig digitaal opgenomen – de enige niet-elektronisch gegenereerde geluiden zijn die van Nobels eigen stem, al dan niet hevig vervormd. Zelfs in samples lijkt ze organische en akoestische klanken te schuwen. Toch wordt de set op Draaimolen, nota bene haar allereerste optreden als muzikante, een echte liveset. En dat op een evenement met een van de meest interessante affiches van het najaar, met namen als Eartheater, Aïsha Devi en Caterina Barbieri.
“Het afgelopen jaar ben ik alleen maar bezig geweest om mijn liveshow te ontwikkelen dus ik ben enorm enthousiast om mijn debuut te maken op Draaimolen. Dat komt mee door de hulp van Milo Buijtene, het hele Draaimolen team, Raynor de Groot en zijn label Intercept Records. Door hun steun ben ik zover gekomen en daar ben ik echt heel erg dankbaar voor. Hoe vet is het als je voor de allereerst keer kan optreden op zo’n groot podium? Aïsha Devi, Eartheater en Djrum zijn inspirerende artiesten voor mij die ik echt niet wil missen.”
“Het openbaar maken van mijn werk stond dus de voorbije maanden centraal. Op een bepaalde manier voelt dat wel nog onwennig, want ik vind het eigenlijk heel prettig om alleen te werken. Ik doe alles zelf en heb mezelf de voorbije jaren letterlijk op mijn zolderkamertje afgezonderd. I thrive best hermit style, zoals Björk zingt. Alleen bedenk ik me nu ook dat als ik niet de tijd neem om mijn werk met anderen te delen zelfkritiek me te onzeker maakt, of erger nog, ik de kans misloop om mezelf te ontwikkelen. Ik moet mezelf dus aanleren om input van anderen in mijn proces toe te laten.”
Intercept, waar Nobel een thuis vond, is naast DIY-platenlabel ook een ontwerpstudio annex muziekcollectief. Net als bij PAN – de Berlijnse thuishaven van acts als Arca, Eartheater, en Amnesia Scanner – gaat de muzikale visie gepaard met aandacht voor samenwerking en een sterk multidisciplinaire focus, met aandacht voor cross-overs tussen visuele media, geluid en technologie. Met name binnen de experimentele electronica lijken er steeds meer kleine en middelgrote labels te ontstaan die het gebrek aan echte scenes in het hedendaagse muzieklandschap enigszins opvangen, een beetje zoals pakweg Erased Tapes tien jaar geleden deed voor akoestische minimale muziek.
“Naar mijn mening is het creëren van een wij-gevoel ontzettend belangrijk om tegen een stroom in te gaan die zich concentreert op het individu, waarin een personencultus gecreëerd wordt met oog op commercialisering. Scenes zijn vandaag minder afgebakend dan vroeger en vallen daardoor minder op, maar ze bestaan nog wel. Verschillende scenes lopen in elkaar over. Daarom is het juist zo interessant dat Intercept onderzoekt wat een collectief vandaag kan inhouden. Maar het doet dat niet aan de hand van een enge stilistische afbakening. Intercept ontvangt iedereen gewoon met open armen, we steunen elkaar en leren van elkaar.”
Foto op de homepage: © Sid Dankers.